W poprzednim artykule poruszyliśmy temat starzenia się społeczeństwa polskiego. Decydującym czynnikiem wpływającym na powyższe, jest ciągłe podnoszenie się średniej wieku naszego społeczeństwa przy jednoczesnym niskim poziomie dzietności oraz zwiększonej emigracji osób młodych. Znając powyższe przyczyny, należałoby jednak zadać pytanie: czy procesowi temu można w jakiś sposób przeciwdziałać? Czy państwo oraz inne instytucje powinny ingerować w czynniki, warunkujące demograficzną, w tym liczbę urodzeń? Jeśli tak, to w jaki sposób?
Dobrą strategią zachęcającą jak również ułatwiającą posiadanie i utrzymanie dzieci jest zapewnienie warunków sprzyjających realizacji potrzeb rodziny. Na motywację do jej założenia wpływają m.in. czynniki kulturowe, stanowiące zachętę lub w niektórych przypadkach – wpływające negatywnie na proces budowania rodziny. Co rozumiemy poprzez czynniki kulturowe? To ogół poglądów panujących w danym społeczeństwie – jaką wagę ma małżeństwo, jaki model rodziny jest najbardziej akceptowalny, równowaga pomiędzy karierą zawodową a życiem rodzinnym. W przypadku państwa polskiego, w chwili obecnej głównym nurtem promowanym przez media jest kult młodości – rychłe zakładanie rodziny i posiadanie dzieci. Wpływ ma na to również religia katolicka, która w samym założeniu stawia na związek kobiety i mężczyzny, dążący do posiadania potomstwa. Waga małżeństwa jako jednostki spada w tym przypadku na dalszy plan. Ze względu na specyfikę naszego kraju, równie ważne są czynniki ekonomiczne – poziom kosztów związanych z urodzeniem, wychowaniem i edukacją dzieci, występowanie (lub nie) różnorakich środków pomocy rodzinie, sytuacja mieszkaniowa w kraju. Nie bez znaczenia w tej kwestii jest również ewentualna pomoc i dofinansowanie ze strony państwa – już teraz zostały poczynione pewne kroki, mające na celu zachęcenie młodych małżeństw tak do osiedlenia się jak i posiadania dzieci (min. program „Rodzina na swoim” oraz „500+”)
Państwo oddziałuje na wzorce zachowań i ogół poglądów społeczeństwa – poprzez ustanawianie prawa (wyznaczenie dozwolonych granic postępowania) oraz poprzez publiczny system edukacji oraz wpływ na przekaz medialny (prorodzinne kampanie społeczne). Można przez to promować określone wartości. Państwo może również świadczyć różne udogodnienia finansowe oraz tworzyć publiczne żłobka i przedszkola.
W przypadku emigracji osób młodych kluczową kwestią staje się bezpieczne (stałe) miejsca zatrudnienia. Konieczne są zatem inwestycje wpływające na tworzenie takich miejsc pracy. Dla takich inwestycji ważny jest szereg zmian, np. możliwość rozliczania zobowiązań z tytułu ubezpieczeń społecznych dopiero po osiągnięciu dochodu (nie zaś od razu po zarejestrowaniu działalności gospodarczej).
Wymagane jest również pojawienie się na rynku pracy osób odpowiednio wykształconych, a więc potrzebny jest rozwój szkolnictwa zawodowego.
Aby zwiększyć ilość atrakcyjnych miejsc pracy, dobrym pomysłem jest gospodarka senioralna – zachęta do powrotu osób starszych, które na emigrację wyjechały w młodości.
Istnieje kilka czynników, które wpływają na sytuację demograficzną w Polsce oraz starzenie się społeczeństwa polskiego. Państwo oraz podległe mu instytucje mogą w pewien sposób przyczynić się do zmiany tej sytuacji, wymagane są jednak do tego nierzadko głębokie zmiany oraz duże środki finansowe.
