W grupie chorób o podłożu neurologicznym, dotykających przeważnie seniorów, wymienia się chorobę Alzheimera. Powoduje ona zaniki pamięci i utratę wielu podstawowych umiejętności. Sprawdźmy, na czym polega choroba Alzheimera i jak ją leczyć.
Co to jest choroba Alzheimera?
Mózg człowieka jest zaawansowanym pod względem budowy i działania narządem, który steruje wszystkimi funkcjami organizmu. Choroby dotykają jednak i ośrodkowego układu nerwowego, a wśród nich wymienia się chorobę Alzheimera. Co to za schorzenie? Zalicza się je do grona chorób neurodegeneracyjnych. Nie wyczerpuje to jednak licznych wątpliwości dotyczących tego, co to jest choroba Alzheimera i jakie ma podłoże. To dolegliwość dotycząca postępującego zwyrodnienia układu nerwowego, jak może być określona neurodegeneracja. Prowadzi do ogólnego otępienia, a jej przyczyny nie zostały jeszcze do końca poznane.
W procesie rozwoju schorzenie to prowadzi do zmniejszenia sprawności umysłowej z powodu starzenia się. W istocie w chorobie Alzheimera dochodzi do uszkodzeń w obrębie kory mózgowej, co prowadzi do charakterystycznych dla tego schorzenia kłopotów z pamięcią, myśleniem, koncentracją czy nawet mową. Rozwija się ona powoli, całymi latami, a wiele osób nie wie, że cokolwiek im dolega. Jednak z czasem dochodzą kolejne objawy, składające się na pełen obraz przebiegu choroby Alzheimera.
Najczęściej na Alzheimera chorują osoby starsze, w wieku 65 lat i więcej, ale niewykluczone, że pierwsze objawy pojawią się znacznie wcześniej. Częściej na to schorzenie zapadają seniorki, diabetycy albo pacjenci, którzy mają w swojej rodzinie kogoś z tą chorobą. Na co należy zwrócić szczególną uwagę przy identyfikacji symptomów Alzheimera?
Objawy choroby Alzheimera
Pierwsze objawy Alzheimera są nieswoiste i trudno je jednoznacznie powiązać akurat z tym schorzeniem. Wielu chorych sądzi, że są one spowodowane starzeniem się. Mniejsza ruchliwość i sprawność umysłu nie niepokoją aż tak, by wybrać się do lekarza. Tymczasem zaniki mózgu, charakterystyczne dla choroby Alzheimera, uwidaczniają się w badaniach obrazowych, takich jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny.
Początkowe objawy choroby Alzheimera najczęściej obejmują zapominanie. Niewielkie zaniki pamięci nie są uciążliwe, a chory może je przezwyciężyć, wspomagając się własnymi notatkami i wykorzystując utarte przez lata schematy postępowania. Rutyna jest sprzymierzeńcem, który nie pozwala choremu na pogubienie się we własnym życiu. Z czasem zaburzenia pamięci zaczynają się pogłębiać, a do tego dochodzą inne objawy choroby Alzheimera, jak:
- zaburzenia orientacji, zarówno w czasie, jak i w przestrzeni,
- obniżenie ogólnej aktywności psychicznej,
- zmiany nastroju – częste i gwałtowne,
- apatia, brak chęci do podejmowania jakichkolwiek działań,
- przygnębienie, na granicy depresji.
Wyróżnia się kilka etapów rozwoju choroby Alzheimera:
- Otępienie łagodne – objawy obejmują problemy z rejestrowaniem w pamięci nowych informacji, braki w koncentracji, problemy z pamięcią krótkotrwałą, zdarzają się huśtawki nastrojów i zaburzenia osobowości.
- Otępienie o średnim nasileniu – przebiega w parze z zaburzeniami pamięci, zaburzeniami mowy i orientacji, ale pojawić się mogą także objawy psychotyczne. Pacjenci nie poznają miejsc, które dobrze znali, mają problemy z odnalezieniem drogi do domu, często zapominają, jak wyglądają ich przyjaciele, a także mają kłopot z wysławianiem się. Chorzy ciepią czasem na bezsenność, są rozdrażnieni, a niekiedy miewają omamy i urojenia.
- Otępienie zaawansowane – to ostatnia faza rozwoju choroby Alzheimera, charakteryzująca się tym, że pacjent ma poważne zaburzenia pamięci. Nie pamięta, co robił przed chwilą, nie jest w stanie wykonywać zwykłych, codziennych czynności, jak ubieranie się czy jedzenie. Bardzo często zmiany zachodzące w mózgu odbierają mu umiejętność mowy. Nie rozpoznaje najbliższych, nie ma orientacji w czasie i przestrzeni. Może mieć też problemy z chodzeniem czy z załatwianiem potrzeb fizjologicznych.
Często pierwszym objawem choroby Alzheimera jest niestety depresja. Otępienie narasta, a wraz z nim i inne charakterystyczne dla tego schorzenia objawy. Chory rezygnuje z prowadzenia życia towarzyskiego, ale nadal jest w stanie samodzielnie wykonywać codzienne czynności.
Jak leczyć chorobę Alzheimera?
Podstawą przy leczeniu choroby Alzheimera jest postawienie właściwej diagnozy. Kiedy tylko zaczynają pojawiać się niepokojące problemy z pamięcią, jakie zauważają najbliżsi, chory powinien trafić do lekarza pierwszego kontaktu, który kieruje na leczenie do specjalistów: neurologa czy geriatry.
W rozpoznaniu choroby Alzheimera stosowane są badania w postaci m.in. testu zegara czy krótkiej skali oceny stanu psychicznego chorego. Jeśli cokolwiek budzi wątpliwości lekarza, może pogłębić diagnostykę, przeprowadzając badania neuropsychologiczne, by ustalić rodzaj oraz stopień zaburzeń funkcji poznawczych.
Jak leczyć chorobę Alzheimera? Jeśli diagnoza stanu pacjenta się potwierdza, konieczne jest wdrożenie odpowiedniego leczenia. Nie ma zbyt wielu metod, by leczyć takie schorzenie, zwłaszcza że nie są znane przyczyny prowadzące do neurodegradacji komórek nerwowych. Dlatego na początku stosuje się przede wszystkim leki zwiększające aktywność układu cholinergicznego, powodujące poprawę ogólnych umiejętności chorego i zwiększające jego aktywność przez poprawienie działania pamięci. Korzystne skutki przynosi podawanie leków, które wzmacniają metabolizm mózgowy i zwiększają przepływ krwi przez mózg.
Niestety, nie są znane żadne środki farmakologiczne czy inne metody leczenia, które byłyby w stanie całkowicie odwrócić chorobę Alzheimera i tym samym wyleczyć pacjenta. Stosowane może być jedynie leczenie objawowe, które polega na podawaniu leków i suplementów zwiększających stężenie neuroprzekaźnika w postaci acetylocholiny.
Dobre efekty dają ćwiczenia pamięci i zwiększające aktywność mózgu chorych na Alzheimera, które są zalecane przez lekarzy.