Podobno nigdy nie jest za późno na naukę. Człowiek uczy się przez całe życie, dlatego nawet na emeryturze może zacząć studia. Wystarczą dobre chęci, a dzięki rozwojowi edukacji dla seniorów można spełnić marzenia o studiowaniu oraz zapewnić sobie ciekawą formę spędzania wolnego czasu. Sposobem na to może być uniwersytet trzeciego wieku. Zajęcia organizowane w takiej formule skupiają wokół siebie coraz więcej seniorów chętnych do uczestnictwa w wykładach.
Co to jest uniwersytet trzeciego wieku?
Przede wszystkim warto odpowiedzieć sobie na pytanie, co to jest uniwersytet trzeciego wieku. To pewna inicjatywa, rozwiązanie dla osób, które są seniorami, często już na emeryturze, i po prostu nie mają co robić. Uniwersytety trzeciego wieku stwarzają im możliwość nauki i uczestnictwa w zajęciach z różnych dziedzin. Pozwalają na poszerzanie wiedzy i na rozpoczęcie nauki czegoś zupełnie nowego. Definiując uniwersytet trzeciego wieku, można też zaznaczyć, że masz przy tym do czynienia z placówką dydaktyczną przeznaczoną dla osób w wieku poprodukcyjnym.
Pierwszy w Polsce uniwersytet trzeciego wieku zaczął działać już w 1975 roku w Warszawie, a jego założycielką była Halina Szwarz. Jednak prawdziwa popularyzacja takiej metody realizacji aktywności edukacyjnej dla osób starszych nastąpiła dopiero po 2002 roku. W 2007 roku powstało więcej tego rodzaju placówek niż przez pierwsze ćwierć wieku od momentu zapoczątkowania takiej idei.
Najczęściej uniwersytety trzeciego wieku działają w formie:
- samodzielnych organizacji pozarządowych, najczęściej jako stowarzyszenia,
- jednostek organizacyjnych funkcjonujących w ramach uczelni wyższej publicznej lub prywatnej,
- podmiotów wyodrębnionych w ramach innej organizacji pozarządowej,
- podmiotów prowadzących działalność w strukturach jednostek samorządu lokalnego, takich jak ośrodki pomocy społecznej czy domy kultury.
Dodatkowo uniwersytety trzeciego wieku mogą działać w modelu brytyjskim lub francuskim. Model francuski zakłada ścisły związek takiej placówki z ośrodkami akademickimi. Cechuje je wówczas wysoki poziom działalności typowo dydaktycznej i naukowo-badawczej. Natomiast w modelu brytyjskim uniwersytet ten opiera się na samokształceniu i samopomocy seniorów, a co kluczowe, nie ma tu wsparcia ze strony uczelni.
Co ciekawe, w Polsce obecnie funkcjonuje kilkaset uniwersytetów trzeciego wieku w różnych lokalizacjach.
Zajęcia na uniwersytecie trzeciego wieku
Edukacja osób starszych w wybranym kierunku i zagospodarowanie w pożyteczny, ciekawy sposób ich wolnego czasu to priorytet w działalności uniwersytetów trzeciego wieku. Co to znaczy? Wpisują się one w ideę edukacji osób starszych, która przyczynia się do zaspokojenia pewnych wyższych potrzeb seniorów, takich jak:
- samokształcenie,
- poszerzanie wiedzy i umiejętności,
- poznawanie środowiska,
- wykonywanie społecznie użytecznych działań,
- nawiązywanie i podtrzymywanie kontaktów towarzyskich,
- spożytkowanie w użyteczny sposób wolnego czasu,
- silna stymulacja psychiczna i fizyczna.
Plan zajęć uniwersytetu trzeciego wieku jest dobierany w ten sposób, by był on atrakcyjny dla samych uczestników tego rodzaju kształcenia. Jako centrum edukacyjno-kulturalne dla seniorów urozmaica zajęcia na uniwersytecie trzeciego wieku. Organizowane są one w formie:
- warsztatów,
- wykładów,
- seminariów,
- kursów języków obcych (lektoratów),
- kursów komputerowych,
- zajęć sportowych.
Ich organizacją zajmuje się kadra dydaktyczna uniwersytetu trzeciego wieku, która nawiązuje kontakty z ośrodkami kultury, ośrodkami rehabilitacyjnymi oraz profesorami czy doktorantami na wyższych uczelniach.
Na zajęcia na uniwersytecie trzeciego wieku trzeba się zapisać i uiścić czesne. Nie jest ono wysokie – za jeden semestr wynosi zwykle od 50 zł do 200 zł. Niektóre kursy są dofinansowane przez jednostki lokalne, a uczestnictwo w nich przez seniorów staje się bezpłatne.
Uniwersytet trzeciego wieku online
W dobie COVID-19 i przedłużających się lockdownów w Polsce wiele akademii, politechnik i uniwersytetów zmieniło zasady swojego funkcjonowania. Zaoferowało studentom naukę online. Podobnie jest w przypadku uniwersytetu trzeciego wieku. Zajęcia, np. wykłady czy nauka języków obcych, mogą być prowadzone zdalnie.
